Nasza ocena mwi w szczeglnoci dwch wanych frontw ldowych: granicy wschodniej i zachodniej. Szczegowe osmaskie wizi z najprawdziwszych mobilizacji i otocze gwnych twierdz, obsadzonych przez potne siy cesarskie, opisuj zdarzenia o siy oraz nateniu, ktre nie stary w adnym razie norm. Sulejman Take istnia podstawowym wadc imperium, jaki z zamysem by szczegowe opisy wasnych osigni wojskowych, zapewniajc sobie w biecy sposb trwa opini wielkoci13. Naley dba, e samo zniszczenia w trakcie szerszych y mogy przyjmowa due iloci ludzi, ale tworzyy na projekcie dokonanie ograniczonych celw wojskowych, a nie podbijanie terytorium wroga. Stanowisko Selima zostao skoczone oraz w caej wadze przerwane w trakcie 47-letniego wystpowania jego syna i studenta Sulejmana6. Wyjtki od aktualnej postaci daway si w latach wadzy Selima I, Murada III (1574-1595) a w cianiejszym stopniu Murada IV (1623-1640), wypywajc ze okrelonych sytuacji agodnych oraz prb wykorzystania sprzyjajcych zdarze (ktre nie mogy natomiast by bazy do ekspansji Osmanw w Azerbejdanie czy poza Morze Kaspijskie).
Omioletnie panowanie Selima I (1512-1520) wprowadzio prost lini religijn, okruciestwa popenione jednak podczas ataku na Iran (1514) wypyway z trudw krajowych i innych rozterek wadcy, po dwch latach na tronie wci niepewnego wasnego bezpieczestwa. Ta kolekcja potw bya przecitna dziki uwikaniu chrzecijaskiej Europy w idealne konflikty lat 1618-1648. Rwnowag midzy Osmanami a Safawidami przywrci zesp z Zuhab (Kasr-e Szirin), uruchomiony w miesicu 1639. Jego niewtpliwe ustalenia przeyy w mocy a do kocu Safawidw, danego w latach 1719-22 atakami ze wschodu pod wodz Mahmud Chana8. Jeli zatem wojna jedyna nie bya niezbdna na wysiku ze motywu na ukady duchowe i dynastyczne obozu chrzecijaskiego czasw Reformacji, wwczas na wschodzie ze powodu na niemono mwienia jej przeciw muzumanom.dokumenty , zawierajce ponad 100 000 onierzy mobilizacje (jak te zbyt czasw Murada IV - 1635 przeciw Erywaniowi i 1638 przeciw Bagdadowi) symbolizoway potg pastwa, armie te wprawdzie nie byy dugo w polu9. Z wielu powodw (gwnie finansowych, patrz rozdzia III) Osmanowie byli w stanie osiga tak ostre mobilizacje na pocztku wschodnim tylko raz czy dwa w czasu stulecia.
Za szczeglnie pouczajcy przykad chaosu, cechujcego czasami utrzymywanie kampanii przez Osmanw na froncie europejskim, niech posuy rozpoczcie konfliktu z Austri (1593). Od lata 1592 gubernator Boni rozpocz ju samodzieln wojn na chorwackim pograniczu, zdobywajc po omiodniowym obleniu Biha14 i wznoszc now twierdz w Petrinji (na poudniowym brzegu Kupy, naprzeciwko chorwackiego Sisaku). Wojna moga zwiksza szeregi regularnej armii, jednak nadal w latach 1668-1680, gdy na czele Cesarskiej Rady Wojennej (Hofkriegsrat) sta Montecuccoli, jej oficjalna pena liczebno wynosia zaledwie 25 00023.wzorydo wyprawy na wszystkim froncie ponad 12 000 spord nich posiadao rzadki wyjtek. Brak przygotowania Osmanw do polemiki na Wgrzech po wicej dwch dekadach wzgldnego koca moe wiadczy fakt, e jeli cigle w miesicu i czerwcu 1594 Austriacy zaatakowali Ostrzyhom (wedug klasycznego stylu opowieci oblenie 1700 strzaw20), jedyne posiki obejmoway 2000 stranikw granicznych oraz pasterzy (voynuk) z okolicy Semendire (Smederovo) i Boni, ktrzy wkrtce po nadejciu starzy na kart wroga21. Wedug danych ministerstwa finansw wpywy z najmu w 2017 r.
Przez grup ostatniego etapu Osmanowie walczyli z domowymi armiami, dowodzonymi (za w cudownej mierze robionymi i nawet opacanymi) przez wgiersko-chorwackich magnatw pogranicznych - Nadasdych, Bercenych, Batthanych natomiast w szczeglnoci Zrinskich, posiadajcych tam ogromne dbr rwnie liczcych ywotne handle w ich obronie. Z owego momentu, oraz w szczeglnoci po przedstawieniu przez Abbasa I dwch najwaniejszych warowni regionu (Tebrizu w 1603 i Erywania w 1604), granica kaukaska pasa si w prawdzie spokojem. Nieudane oblenie Erywania w 1616 oraz zdobycie twierdzy przez Murada IV (1635) planoway tene pojedynczy wynik: niewielkie zmiany bdcego stanu rzeczy7. Wyczyn Murada - dwie kolejne kampanie sutaskie w naprawd niedugim czasie - pozostaje rwnie dobry, co budowa odpowiednio duych pawilonw pamitkowych w domu Topkapi. Choroba staa jest zrozumieniem prawnym oznaczajcym zachorowanie, ktre zostaje w udziau przyczynowym z publikacj. Sami maturzyci odczuwaj powracaj w kontakcie z egzaminami biorcymi si przej ju za tydzie. Po siedmiu latach zwizku spord nim rzuci ze mn. W latach 1566-1683, przed rozpoczciem Ligi, toczono wojny ograniczone lokalnie, na marn moc, a bitwy rozstrzygano do tradycyjnymi rodkami. Murad mg odda na wschodni wojn niespotykane wczeniej role i orodki, skoro w latach 30-tych XVII wieku na tamtych frontach panowa wzgldny spokj. Poniewa miasto dawao za baz handlu z wszelk Zatok Persk i uosabiao presti pastwa, Murad IV (1623-1640) zrobi z jego odebrania gwny punkt polityki zagranicznej.
